FAQ

Veelgestelde vragen over DECZ, zonne-energie, windenergie, warmtenetten en aardwarmte. En wat kan ik zelf doen?

 

Alle vragen met antwoord op een rij. Hou deze pagina in de gaten. Zodra er nieuwe inzichten of ontwikkelingen zijn melden we ze hier.

Vragen over DECZ

Waarom zijn jullie opgericht en wat is jullie doel?

DECZ is opgericht door een groep vrijwilligers met een hart voor duurzaamheid, die willen bijdragen aan de energietransitie in de gemeente Zeist. De ambitie van de gemeente Zeist is om zo spoedig mogelijk energieneutraal te zijn, en uiterlijk in 2050. Dat betekent: op ons grondgebied wordt uiterlijk in 2050 evenveel energie duurzaam opgewekt als aan energie verbruikt. Eén derde van de opgave gaan we realiseren in 2030: 33% van de benodigde energiebesparing en 33% van de noodzakelijke duurzaam opgewekte energie.

De DECZ richt zich op de opwek-kant van duurzame energie.

Wat willen jullie bereiken?

Wij hebben de ambitie om zoveel mogelijk duurzame energieprojecten lokaal én samen met de bewoners te realiseren. Daarin verschillen wij dus van commerciële ontwikkelaars, wij streven ernaar dat de gerealiseerde voordelen terugvloeien naar de bewoner. En tegelijkertijd willen wij een burgerbeweging op gang brengen. Wij werken met én voor bewoners van Zeist

Hebben jullie een winstoogmerk?

De DECZ heeft geen winstoogmerk. Inkomsten en eventuele winsten worden gebruikt voor het ontplooien van onze activiteiten. De deelnemers in de projecten profiteren van een gunstige opbrengst gebaseerd op hun inleg.

Hoe kan ik meedoen?

Als jij ook je steentje wilt bijdrage aan het opwekken van schone energie, kun je dat op verschillende manieren doen, bijvoorbeeld door lid te worden, als vrijwilliger te helpen of in een project deel te nemen. Hier lees je meer over de mogelijkheden.

 

Vragen over zonne-energie

Wat houdt de nieuwe Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking in?

De nieuwe Subdieregeling Coöperatieve Energieopwekking is – als vervanger van de oude Regeling Verlaagd Tarief – bedoeld om nieuwe lokale initiatieven voor productie-installaties voor hernieuwbare energie door coöperaties of VvE’s te ondersteunen. Het is voor coöperaties en VvE’s belangrijk dat er zekerheid bestaat over de toekomstige inkomsten en of deze voldoende zijn voor een rendabele exploitatie van de productie-installatie. Deze regeling biedt deze zekerheid. Productie-installaties worden via deze regeling ondersteund met een passend bedrag per kWh dat aansluit bij de kosten van de productie-installatie.

Met deze nieuwe Subsidieregeling wordt de Regeling Verlaagd Tarief (postcoderoosregeling) beëindigd voor nieuwe projecten. In de oude postcoderoosregeling krijgen de leden van een coöperatie, die duurzame elektriciteit opwekt, korting op hun energiebelasting, zolang deze leden wonen of gevestigd zijn in de zogenaamde postcoderoos.

Wat is een postcoderoos?

Een postcoderoos is het gebied van aangrenzende postcodes waarin de productie-installatie ligt. De leden van een coöperatie of VvE die gezamenlijk eigenaar zijn van een productie-installatie moeten wonen binnen dit postcoderoosgebied.

Waarom is deze regeling in het leven geroepen?

Het kabinet wil met deze regeling de lokale duurzame opwekking van elektriciteit stimuleren. Achterliggend idee is dat daarmee niet alleen een bijdrage wordt geleverd aan de doelstelling voor duurzame energie, maar ook aan een groter draagvlak voor duurzame energie. Burgers worden immers zelf producent. Bovendien zorgt de regeling voor energiebewustzijn, waardoor burgers ook meer gaan letten op energiebesparing. In de toekomst leidt de regeling mogelijk tot minder netgebruik, omdat minder transport van elektriciteit nodig is.

Voor wie is de regeling bedoeld?

Voor coöperaties en Verenigingen van Eigenaren (VvE). Met het oog op de doelstelling van de regeling hebben alleen rechtsvormen toegang tot de regeling, waarbinnen door de leden wordt samengewerkt en alle leden zeggenschap hebben.

Dat is dus de reden dat je pas kunt participeren wanneer je lid bent van de DECZ.

De coöperatie vraagt de subsidie aan en is de ontvanger van de subsidie. De coöperatie is immers ook de entiteit die investeert in de productie-installatie en die ook de inkomsten ontvangt uit bijvoorbeeld de verkoop van de opgewekte energie. De coöperatie heeft zodoende de centrale regie over de financiën met betrekking tot de energieproductie.

Wat zijn de voordelen voor de eigenaar van het dak?

De eigenaar van het dak heeft meerdere voordelen. Hij kan zelf participeren in het project. Ook kan hij na 15 jaar de panelen overnemen, wanneer de subsidie is geëindigd, de levensduur van de panelen is namelijk langer dan 15 jaar. Het project zal bijdragen aan een duurzame uitstraling van zijn bedrijf en ook de publiciteit rondom het project komt de dakeigenaar ten goede.

Willen jullie naast zonnepanelen op daken, ook zonnevelden in weilanden gaan leggen?

Het mooist zou zijn als we volgens de Trias Energetica eerst zoveel mogelijk energie besparen voordat we met duurzame energie aan de slag gaan. Een kilowattuur besparen is in het algemeen gemakkelijker en vaak ook goedkoper dan het duurzaam opwekken ervan. Hier ligt alleen niet de focus van de energie coöperatie.De realiteit is namelijk dat we steeds meer energie gaan gebruiken!

Inzoomend op zonnepanelen volgen we het liefst zoveel mogelijk de zonneladder (zie afbeelding). Dat betekent dat eerst daken volgelegd worden met zonnepanelen. Voordat er kleinschalige zonneakkers nabij kernen/ en of ongebruikte grond komen. En als laatste pas zonnepanelen gelegd worden op landbouwgrond.

Dit zijn goede principes, maar de praktijk is weerbarstiger: als we zouden wachten tot alle mogelijke geschikte daken beschikbaar komen, dan gaan we misschien wel ooit de doelstellingen op het gebied van duurzame energie halen, maar niet voor 2050 (waarop bijv. het klimaatakkoord van Parijs en de Nederlandse uitwerking daarvan zijn gebaseerd).

Ervaring van de laatste jaren leert dus dat het niet snel genoeg gaat met zonnepanelen op daken. Dat heeft soms te maken met de beschikbaarheid van financiering. Maar nog vaker worden zonnepanelen pas geplaatst op ‘natuurlijk momenten’, bijv. bij verbouwingen en renovaties of als er een verhuizing plaatsvindt. Er is -helaas- nog geen verplichting om zonnepanelen te plaatsen.

Daarom kiezen we voor een én-én benadering, omdat het een paar jaar duurt voordat een grootschalig project voorbereid en gebouwd kan worden. DECZ is dus voor het realiseren van zonnevelden. Doordat we een coöperatie zijn blijven de inkomsten wel binnen de lokale gemeenschap. DECZ streeft altijd naar een goede balans tussen de bio-diversiteit, natuurwaarden en integratie in de omgeving.

 

Vragen over windenergie

Waarom hebben we windmolens nodig?

In het klimaatakkoord van Parijs is in 2015 afgesproken dat de opwarming van de aarde wordt beperkt tot minder dan twee graden ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Het streven is om de opwarming te beperken tot maximaal anderhalve graad. Tijdens het klimaatakkoord in Parijs hebben landen afgesproken om de CO2-uitstoot fors terug te dringen. Nederland heeft het klimaatakkoord ondertekend. In 2030 moet 70% van de Nederlandse energievraag uit duurzame bronnen komen. Dit lukt niet alleen met zonnepanelen.

Windenergie is schone energie en raakt nooit op, het waait immers heel veel in Nederland. Windenergie is een relatief goedkope duurzame elektriciteit. Eén nieuwe windmolen levert genoeg energie op om ongeveer 6.000 huishoudens één jaar van stroom te voorzien.

Waarom zetten we de windmolens niet op zee?

Er worden ook volop windturbines op zee gebouwd. Dit is echter ingewikkelder dan windmolens op land. Zo moet er rekening worden gehouden met visserij, zeevaart en vogeltrekroutes. Met wind op zee kunnen we in 2030 lang niet voldoende van de Nederlandse energievraag dekken. Om de klimaatdoelen te halen, is er dus meer nodig dan alleen wind op zee.

Waarom plaatsen we geen zonnepanelen in plaats van windmolens?

Het plaatsen van zonnepanelen op daken en in zonnevelden is ook noodzakelijk om de klimaatdoelen te halen. Zonne-energie kost echter veel meer ruimte dan winenergie. Er is 10 tot 15 hectare zonnevelden nodig om 1 windturbine te vervangen. Ook is er een maximum aan het aantal zonnevelden dat op het lokale elektriciteitsnetwerk kan worden aangesloten. Alleen tegen heel hoge kosten en veel aanpassingen is het netwerk hiervoor geschikt te maken.

Daarnaast vullen zon en wind elkaar heel goed aan. Als in de zomer de zon volop schijnt, waait het vaak minder. En in de herfst en winter als het hard waait, is er weinig zon. Bovendien is er in de zomer minder vraag naar stroom dan in de winter. Voor een goede energieopwekking door het jaar heen zijn daarom zowel zonnepanelen als windmolens nodig.

Waarom willen we ook in Zeist op termijn windmolens?

Nederland heeft het Klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Vervolgens tekenden 75 deelnemende organisaties een nationaal Nederlands Klimaatakkoord. Het parlement heeft dit akkoord overgenomen. In de Klimaatwet is vastgelegd dat we in 2030 49% minder CO2-uitstoot moeten hebben gerealiseerd ten opzichte van 1990.

De overheid vraagt daarom aan iedere regio om een belangrijk aandeel duurzame energie op te wekken op het eigen grondgebied. De regio’s stellen zelf een plan op, de Regionale Energie Strategie (RES).

De gemeente Zeist is onderdeel van de energieregio U16. Deze energieregio bestaat uit 16 Utrechtse gemeenten, 4 waterschappen, de provincie Utrecht en Stedin. De samenwerkende partijen in de U16 regio willen 1,8 Terra wattuur duurzame elektriciteit gaan opwekken in 2030. Dat is bijvoorbeeld haalbaar door:

  • 15% van de grote (bedrijfs)daken te benutten, samen met
  • 45 grote windmolens én
  • 800 hectare zonnevelden.

Het voorstel staat beschreven in de Regionale Energie Strategie U16 (RES U16). Je kunt de RES U16 vinden op www.energieregioutrecht.nl. Wat de precieze verdeling van windmolens, zonnevelden en zonnedaken tussen gemeenten zal worden, is nu nog niet duidelijk. Uiteindelijk heeft onze gemeenteraad het laatste woord over de bijdrage vanuit Zeist.

Volgens de huidige planning moet er op 1 oktober 2021 duidelijkheid zijn over het plan van de U16 en de globale verdeling van wind, zon en andere opwek over de verschillende gemeentes.

De gemeente Zeist heeft de ambitie om zo spoedig mogelijk klimaatneutraal te zijn, uiterlijk in 2050.  Dat betekent: op het grondgebied van Zeist wordt uiterlijk in 2050 evenveel energie duurzaam opgewekt als aan energie verbruikt. Eén derde van de opgave gaan we realiseren in 2030: 33% van de benodigde energiebesparing en 33% van de noodzakelijke duurzaam opgewekte energie.

Zeist heeft relatief beperkte mogelijkheden voor duurzame opwek. Het is een bosrijke omgeving en er is weinige industrie. Er zijn een paar plekken geschikt voor zonnevelden en windmolens. Zon op dak is een belangrijke bron van duurzame energie voor de gemeente Zeist.

Wij willen helemaal geen windmolens en zonnevelden, waarom doen jullie dit?

Als er windmolens komen, werken we graag mee aan de ontwikkeling. Omdat we als energiecoöperaties een bijdrage willen leveren aan de energietransitie. En omdat we het belangrijk vinden dat we er als bewoners van Zeist ook over mogen meedenken en er iets over te zeggen mogen hebben. En dat de opbrengsten van de molens ook aan de bewoners ten goede komt.

Natuurlijk begrijpen we dat sommige bewoners tegen windmolens zijn. Als projecten ingrijpen in het landschap, is er bijna niemand van het begin af aan vóór de plannen. Dat geldt voor snelwegen, woonwijken en ook voor windmolens. Tegelijkertijd is er ook een flinke groep bewoners juist voor windenergie, vaak vanuit bezorgdheid om klimaatverandering.

We gaan graag met iedereen in gesprek, ook over lastige dilemma’s die zich voordoen bij de energietransitie.

Heb ik als bewoner daar nog iets over te zeggen?

Natuurlijk!  Uiteindelijk beslist de gemeenteraad van Zeist over het aanwijzen van gebieden waar windmolens eventueel geplaatst worden. Voordat een windmolen gebouwd mag worden is er een vergunning nodig. Bij beide besluiten is inspraak van de bewoners en andere belanghebbenden mogelijk. Verder zijn er mogelijkheden om mee te denken over precieze plaatsing van molens, als het zover komt. Ook kun je financieel meedoen, en dus ook te profiteren, bij een windmolenproject.

Duurzame Energie Coöperatie Zeist wil met de relevante partijen in gesprek, zowel omwonenden, grondeigenaren, natuurorganisaties en (andere) bewoners van Zeist.

Wat zijn de voordelen van windmolens?

  • Windmolens zijn een bewezen en efficiënte manier om duurzame energie op te wekken. Zo verminderen we de CO2-uitstoot.
  • Windenergie is een van de goedkoopste opties om duurzame energie op te wekken.
  • Wind levert door het jaar heen een constante energieproductie op
  • Windmolens nemen weinig ruimte in ten opzichte van zonnevelden: 1 grote windmolen van 5,6 MW wekt evenveel energie op als 10-15 hectares zonneveld.
  • De ‘voetafdruk’ van een windmolen is klein. Om de voet van de windmolen heen kan de natuur zijn gang gaan en boeren kunnen rondom weer hun producten telen of koeien laten grazen.

 

Wat zijn de nadelen van windmolens?

  • Als het niet waait, wordt er geen stroom opgewekt Er is dus reserve-energie nodig of er is energie-opslag nodig. Door spreiding over het land, inzet van meerdere soorten duurzame bronnen (zon, wind, biomassa), en koppeling met buitenlandse stroomnetten is dit voorlopig goed op te vangen.
  • Windmolens maken geluid en zorgen voor slagschaduw. Daarom mogen ze niet te dicht bij woningen geplaatst worden.
  • Windmolens hebben een impact op vogels en vleermuizen. Daarom staan windmolens tegenwoordig bijv. niet meer in aanvliegroutes van vogels en wordt er uitgebreid onderzoek gedaan tijdens de Milieu-Effect-Rapportage, voorafgaand aan het besluit voor windenergie.

 

Vragen over warmtenetten

Bron: https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/aardgasvrij-wonen/warmtenet-zonder-aardgas/

Wat is een warmtenet?

Een warmtenet wordt ook wel stadsverwarming of blokverwarming genoemd. Het is een soort cv-installatie, maar dan veel groter. Ergens in de buurt staat een centrale ‘ketel’ (de warmtebron). Met buizen gaat het warme water naar de huizen. Via een warmtewisselaar kan deze warmte gebruikt worden voor verwarming en warm water. Het afgekoelde water gaat terug naar de ketel, die het weer opwarmt.

Een deel van de warmtenetten in Nederland gebruikt nog aardgas. Er zijn ook steeds meer duurzame warmtenetten die aardwarmte of restwarmte gebruikten, bijvoorbeeld van een datacenter, elektriciteitscentrale of een fabriek. Duurzame warmtenetten leveren veel klimaatwinst op. Warmtenetten zijn vooral geschikt voor wijken waar de huizen dicht op elkaar staan.

Wat zijn de voordelen van warmtenetten?

  • Warmtenetten op duurzame bronnen zijn duurzamer dan verwarmen met gas.
  • Warmtenetten zijn ook te gebruiken in wijken die lastig te isoleren zijn.

 

Wat zijn de nadelen van warmtenetten?

  • Warmtenetten zijn vaak in eigendom van hetzelfde bedrijf dat ook de warmte levert. Je hebt dus vaak geen keuze voor een leverancier.
  • Bij een warmtenet op lage temperatuur kun je de temperatuur niet snel omhoog bijstellen.

 

Vragen over aardwarmte

Bronnen: https://geothermie.nl/images/geothermie-aardwarmte/Wat_is_geothermie_-_QA_Klimaatakkoord_28_juni_2019.pdf

https://www.milieucentraal.nl/klimaat-en-aarde/energiebronnen/aardwarmte/

Wat is aardwarmte?

Diep in de bodem is warm water aanwezig. Hoe dieper in de aarde, hoe warmer het wordt. Op twee tot drie kilometer diepte zit water van 70 tot 100 graden De energie die in dit warme water zit wordt aardwarmte genoemd. Een pomp zorgt ervoor dat het warme water omhoog komt, en door een warmtewisselaar geeft het water de warmte af aan een warmtenet.

In Nederland wordt aardwarmte vooral gebruikt om kassen en woningen en andere gebouwen te verwarmen.

Bodemwarmte is ook een duurzame vorm van verwarming, die op grote en kleine schaal toegepast kan worden. Het gaat dan om warmte uit ondiepe aardlagen (tot 500 meter).

Wat zijn de voordelen van aardwarmte?

  • Aardwarmte wordt lokaal gebruikt en ingezet. Aardwarmte heeft in verhouding weinig impact op de bovengrondse omgeving omdat het weinig ruimte kost.
  • Aardwarmte is een relatief eenvoudige manier om de warmtevraag te verduurzamen. Het is ook geschikt voor gebouwen die lastig te isoleren zijn.
  • Aardwarmte is niet afhankelijk van de zon, de wind of de temperatuur. Een aardwarmtebron levert tientallen jaren een continue hoeveelheid warm water.

Wat zijn de nadelen van aardwarmte?

  • Aardwarmte is een ondergrondse activiteit die veel kennis vergt. Trillingen van de bodem en het boren door grondwaterlagen zijn belangrijke aandachtspunten. Hoewel trillingen van de bodem zelden voorkomen bij aardwarmte, is het niet uit te sluiten.
  • Aardwarmte is een constante energiebron die voorziet in een basisbehoefte aan warmte. Er is voor de gebouwde omgeving een minimale schaalgrootte nodig een rendabele levering van aardwarmte. De locatie moet dichtbij een gebouwde omgeving worden geplaatst transportverlies te voorkomen.
  • Het is nog onzeker hoeveel jaren een warmtenet warmte kan blijven leveren. Soms is een nieuwe boring nodig.

 

Wat kan ik zelf doen?

Veel! Je kunt je eigen energie opwekken door zonnepanelen of een zonneboiler op je eigen dak te leggen. En je kunt jouw energievraag beperken. Door je huis goed te isoleren, of energiezuinige lampen en apparaten aan te schaffen. En als laatste kan je je gedrag aanpassen. Want ook daarmee kun je veel energie besparen.

Heb je meer informatie nodig? In de gemeente Zeist is Mijn Groene Huis actief. Mijn Groene Huis helpt Zeist met energiebewust wonen.

Mijn Groene Huis organiseert elk jaar collectieve acties voor zonnepanelen en voor isolatie.

En op de website Omlaag die meter vind je veel tips en  informatie over energiezuinig gedrag.

Op de website van Milieucentraal vind je eveneens veel informatie over nog veel meer duurzame thema’s.